Werkgeversaansprakelijkheid, hoe ver gaat dat?

IFY Blog QuestionRCPro

Wanneer ben je als werkgever aansprakelijk voor je werknemers en welke veiligheidsmaatregelen kun je nemen? Ontdek het nu en vergeet niet je verzekering.

Jort de Vries 17-05-2022

Aansprakelijkheid voor werkgevers geldt onder werktijd

Onder werktijd ben je als werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid van je werknemers. Vaak heb je geen controle over alle handelingen tijdens hun werkzaamheden. Maar je kunt er dus wel aansprakelijk voor zijn als ze tijdens diezelfde werkzaamheden iets overkomt.

Dit geldt niet alleen als ze achter de lopende band staan of aan het metselen zijn, maar ook:

  • als ze voor jou in hun eigen auto op de weg zitten naar een leverancier

  • als ze in het weekend op reis zijn naar de vestiging in het buitenland

  • als ze hun boterham met kaas opeten onder een onveilige steiger

  • als ze met een leaseauto van een klant vandaan komen

  • als ze uitglijden in een plas olie op het parkeerterrein van werk

  • als ze tijdens een bedrijfsuitje een ongeval krijgen

Als werkgever heb je een zorgplicht

Er rust op jou als werkgever een zorgplicht. En deze gaat best ver. Je moet er als werkgever voor zorgen dat je medewerkers veilig hun werk kunnen doen zodat er geen ongelukken tijdens werktijd kunnen voorkomen. 

Het is niet eenvoudig om als werkgever aan deze zorgplicht te voldoen. De zorgplicht vereist namelijk een hoog veiligheidsniveau van de betrokken werkplek, machines, gereedschappen, kleding en de organisatie van de werkzaamheden. 

Je moet alle veiligheidsmaatregelen hebben genomen en instructies hebben gegeven die nodig zijn. Vervolgens dient ook gecontroleerd te worden of die instructies opgevolgd worden. Die controle kan verschillen per situatie. Werk met een gevaarlijke machine vraagt om meer dan normale veiligheidsinstructies en toezicht daarop.

Deze veiligheidsmaatregelen moet je als werkgever nemen

Onderschat niet aan hoeveel eisen je als werkgever moet voldoen. Of je hieraan voldaan hebt wordt namelijk door rechters in het geval van een geschil ruim opgevat. 

Afhankelijk van jouw bedrijf, dien je te beschikken over de volgende veiligheidsmiddelen om je werknemers te beschermen: 

  • een veiligheidsbril

  • op tijd onderhoudsbeurten van bedrijfswagens

  • voldoende afvoer van gevaarlijke stoffen

  • afdekken van hete of bewegende delen van machines

  • zichtbare paden voor de vorkheftruck

  • onderhoud van machines zodat niet haperen

  • leuningen voor steigers zodat niemand kan vallen

  • voldoende overleg over werkdruk

  • veiligheidshandschoenen of -schoenen

Zorg er ook voor dat je voldoende instructies geeft:

  • heb je de werknemer op alle gevaren gewezen?

  • heb je de werknemer goed geïnstrueerd hoe de machine te bedienen?

  • heeft de werknemer voldoende kunnen oefenen met de heftruck?

  • heb je de werknemer geïnformeerd over het gebruik van de noodstop?

Als werkgever dien je je vanzelfsprekend aan alle wettelijke verplichtingen te houden. Maar zelfs als je je aan alle bouwvoorschriften, arbo-richtlijnen en NEN-normen houdt, is het mogelijk dat je jouw zorgplicht schendt. Door deze strenge eisen zijn werkgevers bijna altijd aansprakelijk bij een bedrijfsongeval.

Je moet als werkgever kunnen aantonen dat het ongeval ook had plaatsgevonden als je alle vereiste maatregelen had getroffen. De kans dat dit verweer slaagt is zeer klein, omdat het vrijwel nooit voorkomt dat alle vereiste maatregelen zijn getroffen.

Voorbeeld van werkgeversaansprakelijkheid

Stel, je hebt een delicatessenzaak en verkoopt heerlijke Italiaanse ham. Hier heb je een grote snijmachine voor staan. Je geeft instructies aan je personeel hoe ze de snijmachine moeten gebruiken en vertelt ze dat ze er voorzichtig mee om moeten gaan. Ook verplicht je ze alleen de ham te snijden met de veiligheidskap erop. Daarnaast schrijf je alle gebruikersinstructies nog eens uit op een sticker die je vervolgens op de machine plakt.

Je personeel merkt al snel dat het snijden zonder kap eigenlijk veel sneller gaat. Totdat iemand met zijn hand tussen de snijmachine komt en een vinger verliest. Toch word jij aansprakelijk gesteld voor het letsel van jouw werknemer. 

De zaak komt voor de rechter. De belangrijkste vraag in deze zaak is: Heb je als werkgever aan de zorgplicht voldaan?

Voor de rechter staat vast dat de werknemer schade heeft opgelopen door een ongeval op de werkplek tijdens het uitoefenen van werkzaamheden, namelijk het snijden van ham. De enige manier om niet aansprakelijk te zijn voor dit ongeval is door aan te tonen dat je als werkgever volledig aan de zorgplicht hebt voldaan.

Over het ongeluk met de snijmachine oordeelt de rechter:

  • De werksituatie kan (bij vermoeidheid) tot ongelukken leiden en dat stond niet in de instructies

  • Je had er rekening mee moeten houden dat werknemers wat minder voorzichtig zijn

  • Er hadden veiligheidshandschoenen beschikbaar moeten worden gesteld

  • Het is voor jou als werkgever niet heel lastig om de werksituatie zo in te richten, dat de veiligheidskap niet van de machine verwijderd kan worden

Daarmee heb je als werkgever dus niet aan je zorgplicht voldaan en moet je de schade van de werknemer vergoeden. Het bovenstaande voorbeeld laat zien dat de zorgplicht van de werkgever dus ver gaat. Ook al heb je een aantal maatregelen genomen dan betekent dat nog niet dat je ook aan je zorgplicht hebt voldaan.

3 manieren om aan werkgeversaansprakelijkheid te ontkomen

Je hebt als werkgever 3 mogelijkheden om aan werkgeversaansprakelijkheid te ontkomen:

  • Wanneer jij aan je zorgplicht hebt voldaan door er alles aan te doen om ongevallen te voorkomen.

  • Wanneer het ongeval zich toch had kunnen voordoen, ook wanneer aan alle veiligheidsmaatregelen zou zijn voldaan - dan is in een specifiek geval een causaal verband verweer succesvol.

  • Wanneer de werknemer met opzet of bewuste roekeloosheid een ongeval heeft veroorzaakt. Hiervoor kan je als werkgever niet verantwoordelijk gehouden worden.

Je kunt jezelf tegen werkgeversaansprakelijkheid verzekeren

Een ongeluk zit in een klein hoekje en als er iets gebeurt, ben jij in 95% van de arbeidsongevallen tijdens het werk aansprakelijk.

Als je het voorbeeld hebt gelezen, had je vast niet verwacht dat je “Werknemers had moeten waarschuwen voor snijden bij vermoeidheid”. Zo zijn er veel meer situaties waarin je als werkgever nooit had kunnen denken aan de extra veiligheidsmaatregelen die je had kunnen treffen om een ongeluk te voorkomen. 

Om deze reden raden wij alle werkgevers aan om bij je bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering de aanvullende optie ‘werkgeversaansprakelijkheid’ te kiezen. 

Meer lezen voor werkgevers

Alles over wetswijzigingen voor zzp'ers in 2023 Schijnzelfstandigheid: Wat is het en hoe kun je het voorkomen? Wat je moet weten over productaansprakelijkheid Welke arbeidsongeschiktheidsverzekeringen het voordeligst zijn

Verzeker je tegen werkgeversaansprakelijkheidTerug naar blog overzicht